Rocznica śmierci Andrzeja Jórczaka
20 lat
4 listopada 2001 roku mija 20 lat od tragicznej śmierci Andrzeja Jórczaka, który był współzałożycielem Małej Galerii w Warszawie.
Małą Galeria powstała w II połowie lat 70., w okresie kiedy fotografia zaczęła odgrywać ważną rolę w sztuce. Andrzej Jórczak wywodząc się ze środowiska skupionego wokół Galerii Remont zaproponował w Małej Galerii program fotografii eksperymentalnej, poszukującej, związanej bezpośrednio z najnowszymi prądami, jakie wtedy ujawniły się w sztuce współczesnej.
Kierował Małą Galerią niespełna 4 lata, ale nadał jej bardzo wyrazisty kształt budując bardzo szybko jej autorytet i znaczenie. W galerii oprócz wystaw odbywały się spotkania dyskusyjne, sympozja, pokazy filmów, video, prezentacje innych, niekoniecznie fotograficznych form działalności artystycznej.
Andrzej Jórczak był również, a może przede wszystkim, artystą, który fotografię traktował jako najważniejszy środek wypowiedzi. Był autorem 12 wystaw indywidualnych, brał udział w kilkunastu zbiorowych, tak istotnych dla tamtego czasu jak m.in. "Stany graniczne fotografii" w Katowicach, 'Polish Photography" w International Center of Photography w Nowym Jorku.
W rok po jego śmierci odbyła się w Małej Galerii PSP-ZPAF wystawa podsumowująca jego krótką niestety drogę twórczą. W katalogu do tej wystawy Tomek Tuszko, jeden z jego bliskich przyjaciół napisał:
"Wartością samą w sobie jest to, co w ukryty sposób drąży prace Andrzeja: spory o stylistykę, o media, o sztukę samą są niczym wobec pytania o Życie i Świat (...) Ukończone studia astronomiczne, trwałe zainteresowanie fizyką współczesną, rozsądny krytycyzm, sprawiły że łączył uczciwość intelektualną z poszukiwaniem duchowej głębi. Naczelnym kryterium wartościowania stała się dla niego wierność realizacji swojego własnego indywidualnego powołania. Narzędziem oceny - intuicja. Ta otwartość widoczna była w programie prowadzonej w latach 1977 - 1981 przez Andrzeja Małej Galerii".
Przez wszystkie kolejne lata chcieliśmy tym zasadom i kryteriom przynajmniej w jakimś stopniu pozostać wierni. I może dlatego galeria przetrwała tyle lat nie zmieniając za wiele z tego, co stworzył w jej założeniach Andrzej. Okazały się one na tyle trwałe i trafne, by utrzymać program galerii w stopniu jaki umożliwił jej - w tak bardzo przecież zmieniających się okolicznościach - przetrwanie do dzisiaj.
Marek Grygiel
Centrum Sztuki Współczesnej, Zamek Ujazdowski
Al.Ujazdowskie 6, 00-461 Warszawa, Polska
tel: (48 22) 628 12 71-3, (48 22) 628 76 83 ; fax: (48 22) 628 95 50
e-mail:csw@csw.art.pl